Durven hopen op een barmhartiger en rechtvaardiger Europees migratiebeleid.
Een regelrecht drama voltrok zich op 14 juni bij de Griekse kust. Een boot met aan boord honderden vluchtelingen sloeg om. Meer dan 80 lichamen zijn tot nu toe geborgen en tussen de tweehonderd en zeshonderd mensen zijn nog steeds vermist. PerspectieF ziet de scheepsramp met leden ogen aan en vraagt aandacht voor de mensen en families die dachten op weg te zijn naar een betere toekomst.
En, zoals altijd, vliegen de politieke argumenten je weer om de oren. Want uiteindelijk zal toch iemand de schuld moeten krijgen van zo’n ramp. En natuurlijk is het legitiem om te stellen dat de Griekse kustwacht haar verantwoordelijkheid had moeten pakken, ondanks dat veel inzittenden Griekenland proberen te ontwijken door de reputatie van de Griekse kustwacht. En natuurlijk begint dit probleem al bij mensensmokkelaars die een vermogen vragen voor een dodemansrit terend op het gevoel van hoop dat uitzichtloze vluchtelingen vaak hebben.
Maar het trieste is vooral, zoals Jurist Gkliati onlangs in het NRC stelde, dat het migratievraagstuk aan de Europese grenzen zich heeft ontwikkeld tot een morele race to the bottom. Het debat gaat allang niet meer over de mensen waar het over zou moeten gaan. Praktijken als pushbacks, vluchtelingenbootjes uit eigen territoriale wateren drijven en het bemoeilijken van reddingsoperaties uitgevoerd door NGO’s karakteriseren een uit de hand gelopen politiek debat. Aan de andere kant hebben veel lidstaten en mensenrechtenorganisaties vaak hun afwijzende vingertje klaar. En hoewel het wijzen op de mensenrechtenschendingen belangrijk blijft heeft het voor lange tijd niet geleid tot concrete verbeteringen en een Europese visie op migratie met draagkracht.
Als we nog durven te stellen dat de EU gebouwd is op gedeelde verantwoordelijkheid dan vraagt dat om onderling vertrouwen. De recente Europese migratie deal is voor ons de eerste stap in het herstel van dit vertrouwen. Maar er ontbreekt nog genoeg. Nog steeds is de verdeeldheid groot en de financiële prikkel die de gebrekkige onderlinge solidariteit in Europa probeert te lijmen is voor ons geen duurzame oplossing.
Wij zien twee basisbeginselen die nodig zijn om EU migratiebeleid op de lange termijn te verbeteren. Als eerste vragen we om barmhartigheid voor de mensen die de oversteek maken vanuit een gevoel van hoop. Slachtoffers vallen niet alleen door de gevaarlijke oversteek maar voor een groot deel ook door de politieke onwil om ze op te vangen. Daarnaast vragen we om rechtvaardigheid. Lidstaten dienen zuidelijke landen te steunen in de opvang en humane uitzetprocedures van migranten. Het gebrek aan betrokkenheid van alle lidstaten heeft juist bijgedragen aan de praktijken die we nu zien aan de Mediterrane kust
Op deze voet doorgaan kost alleen maar meer slachtoffers aan de grenzen van Europa. En ja, het is de gedeelde verantwoordelijkheid van Europa om dit tegen te gaan.
Willem Holdijk, bestuurslid internationaal
