Solidariteit
Eén van de belangrijkste pijlers van ons zorgstelsel, is het solidariteitsbeginsel. Heel kort door de bocht betekent dit dat iedereen een vast bedrag betaalt door middel van verzekeringspremie en inkomstenbelasting, en van die totale geldsom worden alle medische zaken bekostigd. Echter, wanneer er een steeds grotere groep is die die zorg nodig heeft, en de groep die betaalt steeds kleiner wordt, kan je je voorstellen dat dit financiële tekorten tot gevolg heeft. Daarnaast is het zo dat er steeds minder werkenden zullen zijn, waarvan een groot deel in de zorg zal moeten werken. Naar schatting zal in 2040 zo’n 25% van de beroepsbevolking in de zorg moeten werken om ook daadwerkelijk genoeg zorg te leveren. Een relevant probleem dus. Want het is niet alleen zo dat jij en ik straks die toenemende zorgkosten mogen betalen, wij mogen ook met z’n allen die zorg leveren.

Urgent
Tijd om in te grijpen, dus. Er zijn drie belangrijke spelers in het geheel, namelijk de financiering van de zorg, de toename van de zorgvraag en de afname van het zorgaanbod. We moeten op al deze punten ingrijpen om de zorg gezond te houden.  Er zal, om de zorg financieel gezond te houden, moeten worden gesneden in het basispakket. Daarnaast moet het beschikbare publieke geld goed besteed worden, door in eerste instantie in te zetten op productiviteitsvergrotende innovaties en niet zozeer op kwaliteitsvergrotende innovaties. In de zorg zelf zal er ook het nodige gereorganiseerd moeten worden.

Er moet worden ingezet op preventie van lichamelijke, maar ook vooral van psychische problemen. Een mooi voorbeeld van het voorkomen van eenzaamheid is het gecombineerde studenten-verzorgingshuis, waar PerspectieF binnenkort een proef aan het starten is. Het personeel in ziekenhuizen en zorgcentra moet effectief ingezet worden, taken die niet bij hun takenpakket horen, moeten uitbesteed worden aan mensen die daar wel voor opgeleid zijn. Een andere manier om efficiënt gebruik te maken van de beschikbare mensen, is de inzet van E-Health, een veelbelovende manier om op afstand toch dichtbij te zijn; waar echter nog wel het nodige onderzoek naar gedaan dient te worden.

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat oudere mensen gezondheid wel belangrijk vinden, maar niet het allerbelangrijkste. Het is daarom belangrijk om in gesprek te blijven met oudere patiënten en hun familie en er soms voor te kiezen om niet alles uit de kast te halen, maar te streven naar maximaal comfort.

Maatschappelijk engagement
Naast de financiële sector en de zorg zelf, zal de maatschappij ook een rol moeten spelen om de zorg gezond te houden. Dat begint bij maatschappelijke bewustwording van je eigen rol in je gezondheid. De zorg is niet gratis, als zorgnemer mag je je daar ook gerust bewust van zijn. Er zal dan ook ingezet moeten worden op het voorkomen of ombuigen van risicovol gedrag, ook als dat consequenties voor patiënten heeft. Daarnaast zal er een actievere rol gevraagd worden van mantelzorgers en omgeving; fysiek dan wel financieel. Voor de mensen waar dat niet mogelijk is, zal er alsnog een sociaal vangnet blijven bestaan.

Conclusies
Als PerspectieF staan wij voor een duurzame, toegankelijke zorg en hebben we solidariteit hoog in het vaandel. Om dit in en na 2040 zo te houden, zal er nu ingegrepen moeten worden, zowel bij de gezondheidszorg zelf, de maatschappij als in de politiek. Hoewel dit gemakkelijk lijkt, zal er een cultuuromslag in de zorg en in de maatschappij plaats moeten vinden om de zorg betaalbaar en vooral toegankelijk te houden. Die cultuuromslag begint bij bewustwording. In 2040 zal de zorg zich moeten kenmerken door bewuste (financiële) keuzes gericht op kwaliteit van leven. Daarin spelen zorgverleners een rol, maar goed patiëntschap en mantelzorgnetwerk zijn belangrijker dan ooit. Wij pleiten voor een systeem waarin burgers en zorgverleners hun verantwoordelijkheid nemen en de overheid waar dat noodzakelijk is, steun verleent. Alleen op deze manier zal een solidair gedragen zorgstelsel toegankelijk blijven voor iedereen!

Dit artikel is geschreven door Marieke Vos en Anne Wil Booij-Veldman. Zij vormen onderdeel van het gezondheidsnetwerk van PerspectieF.